فتوح در اسلام فتح تغلبی, فتح قلوب

Authors

صادق آئینه وند

abstract

این مقاله از دو نگاه به موضوع فتوح, در دو شکل تغلبی و قلوب آن می پردازد. ابتدا با ورود اجمالی به پیشامد رده که زمینه ساز فتوح راشدی است و بیان مشکل حضور سرداران فاتح از بنو مخزوم در مدینه, به ماهیت اصناف چهارگانه امت اسلامی بعد از پیامبر خدا (ص) به عنوان عوامل برپادارنده جریان فتوح پرداخته, و به تعریف و نقش هر یک در ساز و کار امت اشاره می کند. پس از آن به دو عنصر مقوم در هر دو شیوه از فتوح, یعنی اعرابی و عربی از زاویه نقش آفرینی پرداخته و با این فرض که حرکت هجرت, مدنیت و تعرب که مبین دو قطب از حضارت و بداوت است, درباره دستاوردهای فتح تغلبی و فتح قلوب, سخن به میان میآورد. برخورد احتیاط آمیز فقیهان حجاز و عراق با فتوح راشدون و تعاقب تاریخی آن و مخالفت صریح این فقیهان با گسترش اسلام در سرزمین های دارالحرب به سبک فتح اول در دو عصر اموی و عباسی, دامنه ای دیگر از موضوع بحث حاضر است. چهره شناسی هرم فتح اول با هیئت قبایلی و ذهنیت اعرابی, و تعلیل و تسبیب آن از زبان فرماندهان, در وجه مقایسه با فتح دوم, این امر را روشن می کند که فتح قلوب یا اقناعی, هم با فطرت ابلاغ دینی و کرامت انسانی سازگارتر است و هم امواج انسانی آن پایدارتر و دستاوردهای تمدنی و معرفتی آن بارزتر می باشد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

موازنه بین ابوتمام و شها‌ب الدین محمود حلبی در دو قصیده‌ی فتح عموریه و فتح عکا

شـهاب‌الدین محمود حلـبی از شاعران و کاتبان مشهور عصر ممالیک (دوره‌ی ‌انحطاط)، اکثر جنگ‌های سپاه ممالیکِ ترک در مقابل صلیبیان در زمان خود را در قصایدی غنایی – حماسی، جاویدان ساخته است. از جمله اشعار وی در این زمینه، قصیده‌ی «فتح عکا» است که در آن سعی کرده با قصیده‌ی مشهور «فتح عموریه» ابوتمام معارضه کند. مقاله‌ی حاضر با برقراری موازنه و مقایسه بین معانی مشترک دو قصیده نام برده و بیان...

full text

دیوان فتح (شاعر قرن یازدهم)

ده ها هزار نسخهء خطی نظم و نثر فارسی درکتابخانه های بزرگ دنیا نگهداری می شود و علاوه بر آن درکتابخانه های شخصی نیز شمار آن کم نیست. خواندن و ارزیابی کردن این گنج بیکران سالها وقت می خواهد. و تنها وقت مطالعه یافتن مشکل را نمی گشاید بلکه صدها محقق و نسخه شناس و نقاد و سخن سنج هم لازم است تا در وقت بهترین استفاده را بنمایند. نسخ خطی مانند طلا هستند و محقق مانند محک. عیار طلا را محک نشان می دهد. در...

full text

از فتح تاریخی تا فتح تاریخ (مورد مطالعه: حسین بن علی)

پژوهش پیش رو درصدد آزمودن این فرضیه است که «تاریخ را فاتحان ننوشته‌اند» که آن را از راه‌های گوناگون می‌توان اثبات کرد. علاقه انسان‌ها به مطالعه و ثبت رویدادهای مهم و نیز تأیید این علاقه‌مندی از سوی کتاب‌های آسمانی که سخنگویان وجدان معنوی بشرند، دو نمونه مهم از این راه‌ها به شمار می‌‌آیند. راه دیگر، مطالعه شواهد فروان در حیات اجتماعی، سیاسی و علمی مردان و زنان بزرگ است. این مردان و زنان، به دو گ...

full text

فتح قسطنطنیه

یکی از وقایع مهم تاریخ مسلمانان و بلکه یکی از حوادث بسیار برجسته در تاریخ جهان، فتح قسطنطنیه پایتخت امپراتوری روم شرقی به وسیله سلطان محمد دوم عثمانی است. این واقعه مهم تاریخی نه فقط به تنهایی در برگیرنده ی موضوعات متعدد و قابل تأملی است، بلکه آثار و پی آمدهای فراوان آن نیز در عرصه های اقتصاد و سیاست جهان نیز عبرت آموز است. آنچه در این مقاله بنظر شما می رسد، پژوهشی است درباره نحوه حمله ترکان عث...

full text

فتح الله خان شیبانی و مقامه نویسی

فتح الله خان شیبانی از نویسندگان و شاعران بزرگ قرن 13 و 14 (1308-1241 هـ . ق) و از منتقدان بزرگ دربار پادشاهان قاجار است. وی دارای آثار متعددی در نظم و نثر فارسی چون گنج گهر، تنگ شکر، درج درر، لآلی مکنون، زبدة آلاثار، کامرانیه، یوسفیه، بیانات شیبانی لامتثال فرمان سلطانی و ... است. اغلب این آثار به شکل نسخة خطی در کتابخانه های بزرگی چون کتابخانه ملی و مجلس نگهداری می¬شود.کتاب «درج درر» شیبانی در...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی تاریخ اسلام

Publisher: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

ISSN 2008-6431

volume 1

issue شماره 2 - تابستان - مسلسل 2 2000

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023